Cổ thụ bên đường

Trước phân trại B là cây cổ thụ
một cây sung gốc lớn hai người ôm
đó là nơi vệ binh thường đứng đợi
đội đi làm vác súng chạy sau lưng
nó chỉ đơn giản là một cây sung
quanh năm nằm im cho đầy bóng mát
mỗi khi đi ngang nghe mùi thơm ngát
chín đỏ trên cành một thứ, trái sung
bốn năm vào đây ta nhìn nó tự dưng
thèm ghé lại sờ lên những trái chín
giặc thì ghét những bước chân bịn rịn
không ưa ta quay ngó gốc sung già
đội trưởng của ta một gã lưu manh
lon trung uý vô tù khai trung tá
vốn không ưa hạng người dối trá
nên ta bị đì suốt bốn năm dư
hắn không vui và ghét gốc sung nầy
chỉ đơn giản ta thường quay nhìn nó

Hắn không là ta, và như cổ thụ
mặt trời lên mát rượi một chỗ nầy
cái lá cong một hai chấm tròn, dầy
trên mặt lá là cây buồn, cây khóc
xanh biếc một màu mùa xuân đã đến
một chút vàng đi là lúc thu sang
khi đông về làm cây khom lưng xuống
khóc một kiếp tù, thương kẻ bước ngang
cây sung vẫn cao thêm, ta già thêm
cổng trại vẫn nắng, gốc già vẫn mát
ta thương cây sung, trơ trơ đứng đó
ta buồn một ta ngày nào cũng qua


Một hôm về ngang ta nhìn cổ thụ
một lỗ tròn mục rã phía bên trong
bầy sóc rừng đang hái trái chín ngon
trên cái đau của cành sung cổ thụ
ta ngó mình, ngó cây, buồn ảo não
trong thiên nhiên cũng có lắm kẻ thù
ta ở tù mới qua mười mùa thu
trong thu cũng có chút gì độc ác
cây sung già còn bao năm nữa sống
ta còn mấy năm để bước ngang qua
ta thẫn thờ nhìn cây sung của ta
mai hay mốt sẽ có lần ngả xuống
đời không yên không ngày nào cũng mát
tù không yên một ngày ta đi xa

nguyễn thanh-khiết
A 20 mùa thu 1986